Domowe pochłaniacze wilgoci z ryżu, soli, czy sody oczyszczonej zdobywają coraz większą popularność. Każdy może wykonać samodzielnie za zaledwie kilka złotych, przy użyciu ogólnie dostępnych składników.
W celu sprawdzenia skuteczności tych rozwiązań wykonaliśmy testy, dzięki którym sprawdziliśmy, ile wody pochłaniają substancje w ciągu 3 dób.
Pochłaniacze zważyliśmy przed i po wykonaniu eksperymentu. Poznaj wyniki naszego testu i przekonaj się jak zrobić domowych pochłaniacz wilgoci w kilka minut.
Spis treści:
- Jaki sprzęt najlepiej pochłania wilgoć?
- Ile wody wchłaniają domowe pochłaniacze wilgoci? Poznaj wyniki badań
Domowy pochłaniacz wilgoci kontra pochłaniacz wilgoci ze sklepu?
- Czas działania pochłaniacza wilgoci
- Domowe pochłaniacze wilgoci — jak je zrobić? Instrukcja krok po kroku
- Jak zrobić pochłaniacz wilgoci z ryżu?
- Jak zrobić pochłaniacz wilgoci z sody oczyszczonej?
- Jak zrobić pochłaniacz wilgoci z soli morskiej?
- Domowe sposoby na wilgoć kontra osuszacz powietrza – podsumowanie
Jaki sprzęt najlepiej pochłania wilgoć?
Osuszacz kondensacyjny jest o wiele skuteczniejszy od pochłaniaczy wilgoci. Potrafi on wchłonąć od 8 do 10 l wody w ciągu dnia.
Stosując osuszacz, możesz usunąć zawilgocenie w pomieszczeniach, a dzięki higrometrowi (miernikowi poziomu wilgotności) i higrostatowi (czujnikowi wilgotności) zadbać o optymalną zawartość wody w powietrzu.
Do usuwania wilgoci z domu i mieszkania polecamy kondensacyjne osuszacze powietrza. Wyselekcjonowane modele znajdziesz w naszym rankingu najlepszych domowych osuszaczy powietrza.
Wydajność pochłaniaczy wilgoci
Dostępny w sklepie pochłaniacz wilgoci może zebrać kilkaset mililitrów wody z powietrza w ciągu tygodnia. Warto dodać, że są to wyniki, jakie urządzenie osiąga tylko w korzystnych warunkach.
Dla porównania najtańszy pochłaniacz wilgoci zbiera ¼ szklanki wody w ciągu miesiąca, a osuszacz aż 5 szklanek kondensatu w godzinę. Taka rozbieżność mówi sama za siebie…
Do budżetowych rozwiązań zaliczymy także domowe pochłaniacze wilgoci, których działanie jest analogiczne do pochłaniaczy dostępnych w sklepach. Również w tym wypadku substancja higroskopijna absorbuje wodę z otoczenia i pozwala jej się skraplać do pojemnika.
Temat domowych pochłaniaczy wilgoci stał się popularny w mediach w Polsce i za granicą. Wiele serwisów internetowych przygotowało poradniki pozwalające stworzyć pochłaniacze wilgoci przy niewielkim nakładzie finansowym.
Aby zweryfikować skuteczność tych metod, wykonaliśmy testy w naszym laboratorium.
Ile wody wchłaniają domowe pochłaniacze wilgoci? Poznaj wyniki badań
Zgodnie z oczekiwaniami, badania wykazały, że domowe pochłaniacze wilgoci nie są skutecznie.
Próbie poddaliśmy ryż, sodę oczyszczoną, sól morską i silikażel, czyli żel krzemionkowy.
Każdą z tych substancji pozostawiliśmy w laboratorium na 3 doby. Pochłaniacze były badane w jednakowych warunkach.
Sprawdziliśmy temperaturę powietrza w pomieszczeniu, wilgotność względną i bezwzględną oraz punkt rosy, czyli temperaturę, w której woda zaczyna się skraplać.
Warunki panujące w pomieszczeniu:
- temperatura powietrza – 22°C,
- wilgotność względna – 78,8%,
- wilgotność bezwzględna – 15,26 g/m³,
- punkt rosy – 18,15°C.
Każdy z pochłaniaczy dokładnie zważyliśmy przed i po badaniu. Oto wyniki naszego eksperymentu:
Jak się okazuje, najwięcej wilgoci pochłonęła sól morska. Badania wykazały, że jest ona nieco skuteczniejsza niż ryż, soda oczyszczona, silikażel, czy pochłaniacze wilgoci dostępne w sklepach.
Sól morska wchłonęła ponad 50 ml wody (1 ml wody waży 1 g) w ciągu trzech dni. Jest to równowartość ⅕ szklanki.
Mimo relatywnie korzystnego wyniku osuszacze są znacznie skuteczniejsze.
Dla porównania model osuszacza Fersk Torr 20 w ciągu trzech dób pochłania 60 l wody, czyli aż 240 szklanek. Różnica jest więc diametralna.
Domowy pochłaniacz wilgoci kontra pochłaniacz wilgoci ze sklepu
Domowe sposoby walki z wilgocią są równie nieskuteczne, co pochłaniacze dostępne w sklepach. Zasada działania tych urządzeń jest dokładnie taka sama — nadmiar wody z powietrza jest pobierany przez substancję absorbującą i zostaje magazynowany w pojemniku.
Pochłaniacze wilgoci nie należą do drogich sprzętów. Koszt ich zakupu waha się w granicy od 10 do 150 zł. Wiele osób błędnie określa to urządzenie jako „tanie i dobre”.
Wprawdzie pochłaniacze wilgoci są tanie, ale ich wydajność jest zbyt niska, aby mogły one skutecznie osuszyć pomieszczenia.
Mimo że w zbiorniku pochłaniacza zbiera się woda, jej ilość jest na zbyt mała, aby miało to wpływ na warunki klimatyczne we wnętrzu.
Domowe sposoby na walkę z wilgocią i pochłaniacze ze sklepu to rozwiązania doraźne, które są przeznaczone jedynie do osuszania wnętrza mebli lub bardzo niewielkich pomieszczeń.
Jeśli chcesz poznać więcej informacji na temat pochłaniaczy wilgoci, sprawdź nasz artykuł, który rozwieje wszelkie wątpliwości na temat jego skuteczności.
Czas działania pochłaniacza wilgoci
Większość modeli pochłaniaczy zaczyna działać dopiero po kilku tygodniach. Dotyczy to zarówno modeli dostępnych w sprzedaży, jak i pochłaniaczy zrobionych ręcznie.
To o wiele za długo, ponieważ skuteczna walka z wilgocią wymaga natychmiastowego działania.
Czas reakcji jest ważny, ponieważ wilgoć szybko się rozprzestrzenia i sprzyja rozwojowi chorobotwórczej pleśni.
O tym, jak pochłaniacze powietrza prezentują się na tle kondesacyjnych osuszaczy powietrza, dowiesz się z naszego filmu:
Wydajność pochłaniaczy jest niewielka, ponieważ wykorzystują one tylko substancje higroskopijne, takie jak żel krzemionkowy lub chlorek wapnia.
Poza tym urządzenie nie jest zaopatatrzone w żaden wiatrak, który wpłynąłby na cyrkulację powietrza we wnętrzu. Przez to proces osuszania ma bardzo wolny przebieg.
Domowe pochłaniacze wilgoci — jak je wykonać samodzielnie? Instrukcja krok po kroku
Pochłaniacz wilgoci można wykonać samodzielnie, używając do tego ogólnie dostępnych produktów spożywczych, takich jak ryż, soda oczyszczona, czy sól morska.
I choć urządzenia nie nadadzą się do osuszenia pokoju, świetnie sprawdzą się do pochłaniania wilgoci z wnętrza mebli lub niewielkiej łazienki, czy garderoby.
Wykonanie domowych pochłaniaczy wilgoci zajmie Ci jedynie kilka chwil.
Jak zrobić pochłaniacz wilgoci z ryżu?
Ryż wykazuje właściwości higroskopijne, dzięki którym może on usunąć nadmiar wody z powietrza. Jako że efektywność jego działania jest znikoma, nada się on jedynie do usuwania wilgoci z małej przestrzeni.
Domowy osuszacz powietrza z ryżu stworzysz w kilka minut, przy użyciu produktów dostępnych w każdym domu.
Do wykonania pochłaniacza potrzebny będzie:
- ryż,
- woreczek z bawełny,
- miseczka lub głęboki talerz.
Oto jak wykonać pochłaniacz wilgoci z ryżu w 4 krokach:
1. Na początku przesyp ryż z opakowania do małej miseczki.
Pierwszym krokiem jest przesypanie kilku garści ryżu do miski lub głębokiego talerza.
Jeśli posiadasz ryż w woreczkach umieść w naczyniu 2-3 opakowania.
Do stworzenia pochłaniacza można użyć dowolnego gatunku ryżu.
2. Następnie wsyp ryż do bawełnianego woreczka. Do tego celu możesz użyć lejka.
Do ryżu można dodać olejek eteryczny albo aromat do ciasta. Pozwoli to wypełnić oczyszczaną powierzchnię przyjemnym zapachem.
Jeśli nie posiadasz woreczka, ryż możesz także wysypać na talerzyk i przykryć gazą.
3. Zamknij woreczek za pomocą ściągacza i umieść w wilgotnym miejscu.
Tak powstały pochłaniacz wilgoci możesz położyć na parapecie okiennym, na półce lub zamknąć w szufladzie.
Pierwsze efekty działania pochłaniacza będą widoczne po około 3 tygodniach.
4. Jeśli worek z ryżem zacznie pęcznieć, wymień go na nowy.
Wymiana woreczka z ryżem powinna być wykonywana w regularnych odstępach czasu.
W celu osuszenia niewielkiej powierzchni możesz zastosować kilka pochłaniaczy wilgoci.
Jak zrobić pochłaniacz wilgoci z sody oczyszczonej?
Innym sposobem na wykonanie domowego pochłaniacza wilgoci jest użycie znanej każdej pani domu sody oczyszczonej, czyli wodorowęglanu sodu. Soda podobnie jak ryż, sól i kreda wykazuje właściwości higroskopijne, natomiast jest ona skuteczna tylko w niewielkiej przestrzeni.
Aby stworzyć domowy pochłaniacz wilgoci potrzebna będzie:
- soda oczyszczona,
- miska lub głęboki talerz,
- gaza opatrunkowa.
Oto jak wykonać pochłaniacz wilgoci z sody oczyszczonej w 4 krokach:
1. Aby stworzyć pochłaniacz, wsyp sodę oczyszczoną do miseczki.
Do tego celu możesz użyć także głębokiego talerza. Naczynie należy wypełnić sodą mniej więcej do połowy.
Sodę oczyszczoną znajdziesz w sklepie spożywczym.
2. Następnie całość przykryj wcześniej przygotowaną gazą.
Użyj jednej warstwy gazy opatrunkowej złożonej na kilka części. Gazę znajdziesz w aptece lub sklepie internetowym.
Jej zadaniem jest wchłanianie nadmiaru wody z powietrza.
3. Naczynie postaw w miejscu narażonym na wilgoć.
Domowy pochłaniacz wilgoci należy ustawić wewnątrz szafy lub w niewielkiej łazience.
Możesz pozostawić go także na parapecie, przy zaparowanym oknie.
4. Jeśli soda stwardnieje, wymień wkład na nowy.
Jeśli substancja pochłonęła dużą ilość wody to znak, że trzeba wymienić wkład na nowy.
W takiej sytuacji wystarczy jedynie wysypać sodę do kosza i napełnić naczynie nową porcją, a następnie przykryć gazą. Wkład należy wymieniać regularnie.
Jak zrobić pochłaniacz wilgoci z soli morskiej?
Domowy pochłaniacz wilgoci można stworzyć również z soli morskiej (zamiast soli można także użyć kredy). Jej efektywność jest wyższa niż w przypadku pochłaniacza wykonanego z ryżu, czy sody oczyszczonej. Mimo wszystko jest to jedynie doraźne rozwiązanie. Pochłaniacz wilgoci radzimy stosować jedynie w małej przestrzeni.
Aby stworzyć domowy pochłaniacz wilgoci potrzebna będzie:
- sól morska,
- miska lub głęboki talerz,
- gaza opatrunkowa.
Oto jak wykonać pochłaniacz wilgoci z soli morskiej w 4 krokach:
1. Na początku przesyp sól na mały talerzyk.
Do tego celu możesz użyć także małej miseczki.
Do naczynia należy wsypać kilka garści soli. Powinna ona zakryć całe dno talerza lub miski.
Polecamy stosować sól morską gruboziarnistą.
1. Na talerzyk z solą nałóż warstwę gazy.
Wyciętą wcześniej gazę złóż na kilka części i przykryj nią naczynie.
Zadaniem gazy jest zebranie wchłoniętej przez sól wody.
Gazę opatrunkową kupisz w każdej aptece.
3. Pochłaniacz umieść w miejscu występowania wilgoci.
Ze względu na niską wydajność domowych pochłaniaczy, polecamy używać ich do osuszania szaf i szafek.
Pochłaniacz możesz ustawić także na parapecie w niewielkim pomieszczeniu.
4. Jeśli sól pod gazą się rozpuści, powtórz cały proces od pierwszego kroku.
Warto regularnie doglądać pochłaniacza.
Jako że sól po rozpuszczeniu nie jest w stanie działać, wkład należy co jakiś czas wymieniać.
Domowe sposoby na wilgoć kontra osuszacz powietrza — podsumowanie
- Badania wykazały, że sól morska pochłania więcej wody niż pozostałe, domowe pochłaniacze wilgoci. Mimo to, wydajność soli na tle osuszaczy powietrza jest znikoma.
- Jeśli zmagasz się z problemem wilgoci w domu lub mieszkaniu, konieczny jest zakup osuszacza kondensacyjnego. Za skuteczny sprzęt należy zapłacić od 500 do 2500 zł.
- Poza wysoką wydajnością osuszacz kondesacyjny jest zaopatrzony w funkcje dodatkowe, takie jak oczyszczanie powietrza, jonizator, opcje programowania i możliwość sterowania z poziomu smartfona.
- Pochłaniacze wilgoci to jedynie doraźny sposób na walkę z nadmiarem wody w powietrzu. Nie dość, że są one nieskuteczne, to wykazują pierwsze efekty dopiero po kilku tygodniach. Zdecydowanie odradzamy stosowania tego rozwiązania do walki z wilgocią z pomieszczeniach.
- Domowe pochłaniacze wilgoci nadają się do osuszenia wnętrza mebli, niewielkiej łazienki, garderoby, czy ochrony przesyłek. Do ich stworzenia potrzebny jest ryż, soda oczyszczona lub sól morska. Cząsteczki wody dobrze absorbuje także kreda lub silikażel, czyli żel krzemionkowy.
- Domowy pochłaniacz wilgoci można wykonać w zaledwie kilka minut, a koszt jego produkcji jest symboliczny podobnie jak wydajność.
Wilgoć w domu wpływa na dyskomfort domowników oraz działa negatywnie na zdrowie i samopoczucie. Wilgoć w powietrzu to nic innego jak zbyt duża wilgotność powietrza. Przez wilgotność rozumiemy ilość cząstek wody zawartej w powietrzu, która ma istotny wpływ na nasze samopoczucie.
Wilgoć w domu może mieć różne źródła. Najczęściej powodują ją przecieki z nieszczelnego dachu lub z niepoprawnie zaizolowanych fundamentów. Częstym powodem jej powstawania jest niesprawna wentylacja. Wilgoć w powietrzu przyczynia się do powstawania pleśni i grzyba na ścianach. Pamiętaj, że optymalny poziom wilgotności powietrza w domu waha się od 40 – 60%, podczas gdy optymalna temperatura powinna wynosić 20°C w pokoju dziennym i 18°C w sypialni.
Mokre plamy na ścianach i zapach stęchlizny to niejedyne alarmujące symptomy. O wilgoci informować mogą zaparowane okna lub zbyt długo schnące pranie.
Jeśli chcesz przekonać się jaki poziom wilgotności panuje w Twoim wnętrzu, warto kupić domowy miernik wilgotności, czyli higrometr. Urządzenie kosztuje kilkadziesiąt złotych i jest dostępne w sklepach internetowych oraz sklepach z RTV.
Wilgoć na ścianie może spowodować powstanie dwóch drobnoustrojów — grzybów i pleśni. Jeśli w domu pojawił się grzyb, wyeliminujesz go za pomocą profesjonalnych preparatów, jednak w tym wypadku najważniejsze jest usunięcie źródła problemu.
W przypadku pleśni można zastosować specjalne środki lub domowe sposoby, takie jak woda z octem. Aby przygotować mieszaninę, należy ½ szklanki wody połączyć z ¼ szklanki octu. Zainfekowaną powierzchnię należy spryskać przygotowanym preparatem, a po 15 minutach zmyć środek ze ściany. W celu usunięcia nieestetycznego nalotu z powierzchni ściany można użyć także wody utlenionej lub roztworu wody z solą, czy też sodą. Niestety domowe sposoby na usunięcie wilgoci są rozwiązaniem doraźnym i nie zastąpią profesjonalnego sprzętu.
Najlepszym sposobem na usunięcie pleśni ze ścian jest użycie osuszacza kondensacyjnego z filtrem HEPA, który redukuje liczbę zarodników oraz alergenów, wirusów, bakterii i pyłków zawieszonych PM2,5 oraz PM10.
Urządzenie oczyszcza powietrze, przy wsparciu jonizatora, który generuje korzystne jony ujemne. Aby skutecznie pozbyć się wilgoci ze ścian, należy wybrać model o wydajności większej niż 30 l na dobę. Jeśli problem jest poważny, polecamy skontaktować się z firmą zajmującą się usuwaniem wilgoci ze ścian.
Stworzenie domowego pochłaniacza wilgoci to wydatek rzędu 5 zł. Popularne modele pochłaniaczy wilgoci w sklepach kosztują około 15 zł (najdroższe modele pochłaniaczy przekraczają cenę 100 zł). Z kolei profesjonalny osuszacz powietrza to inwestycja rzędu 1 000 złotych (osuszacz kondensacyjny można kupić już za 700 zł).
Zatem czy warto zapłacić więcej za sprzęt wysokiej jakości? Zdecydowanie tak, ponieważ tylko kondensacyjny osuszacz powietrza pozwala skutecznie zwalczyć wilgoć.
Jego wysoka cena wynika z użycia zaawansowanych technologii, wysokiej efektywności oraz funkcji dodatkowych.
Większość modeli osuszaczy powietrza poza usuwaniem wilgoci oczyszcza powietrze. Posiadają one filtr wstępny, który zatrzymuje kurz, a także filtr HEPA oraz filtr węglowy, które zatrzymują cząstki stałe.
Wiele osób szuka alternatywnych sposobów na walkę z wilgocią. Domowy pochłaniacz pozwala na jej usunięcie, ale wykazuje on bardzo małą skuteczność. Niska wydajność nie wpływa realnie na obniżenie ilości wody zawartej w powietrzu.
Mimo to wiele osób decyduje się na stosowanie domowego pochłaniacza wilgoci, przy użyciu ryżu, sody oczyszczonej i soli. Pochłaniacze wilgoci można stworzyć również z żelu krzemionkowego, czarnej herbaty, czy z chlorku wapnia. W każdym z tych wariantów substancję pochłaniającą wodę należy położyć w zawilgoconym miejscu. Rekomendujemy jednak użyć profesjonalnych osuszaczy kondensacyjnych, które realnie eliminują wilgoć.
Zamiast stawiać na prowizoryczne rozwiązania, zadbaj o regularne wietrzenie pomieszczeń, odpowiednią kondycję wentylacji i otwieraj łazienkę w trakcie suszenia prania. W ten sposób zminimalizujesz ilość wilgoci w pomieszczeniu. Polecamy także zaopatrzyć się w rośliny usuwające wilgoć do salonu i łazienki, takie jak np. skrzydłokwiat, czy dracena.
Ozdabiając mieszkanie kwiatami, zadbasz o wystrój, poprawisz jakość powietrza i zminimalizujesz ilość wilgoci w swoim wnętrzu.
Do roślin posiadających właściwości higroskopijne należy paproć, skrzydłokwiat, bluszcz pospolity, daktylowiec kanaryjski, sansewieria, palma koralowa czy oplątwa.
Jeśli chodzi o kwiaty do łazienki, w walce z wilgocią warto kupić rośliliny takie jak: dracena, syngonium, kroton, alocasia, diffenbachia, zamioculcas, calateha oraz chrobotek reniferowy.
Rośliny usuwają wilgoć z pomieszczeń, a także poprawiają jakość powietrza w domu i mieszkaniu.
Z badań wynika, że soda oczyszczona nie jest skuteczna w walce z wilgocią, podobnie jak ryż, sól kuchenna, czy sód.
Domowe sposoby na wilgoć nie są skuteczne. Co prawda usuwają one wilgoć, ale w tak niewielkim stopniu, że różnica jest niemal niezauważalna.
Mimo niskich kosztów i łatwego stosowania sody, zdecydowanie lepiej jest postawić na kondensacyjny oczyszczacz powietrza.
Najlepszym sposobem na wilgoć w domu jest stosowanie kondensacyjnego osuszacza powietrza. Profesjonalny sprzęt jest wysokoefektywny i oferuje o wiele większą wydajność niż domowe pochłaniacze powietrza i pochłaniacze dostępne w sklepach.
Jeśli chodzi o wilgoć w powietrzu, sygnałem alarmowym są zaparowane okna, na których skrapla się para wodna. Poza zastosowaniem osuszacza powietrza ważne jest podniesienie temperatury we wnętrzu oraz zadbanie o odpowiednią cyrkulację powietrza.
W walce z wilgocią ważne jest częste wietrzenie pokoju i wyczyszczenie wentylacji. Pomocne okazać się mogą również podłogowe i stojące wentylatory.
Zapach pleśni w szafie może odstraszać i osadzać się na ubraniach. Aby zażegnać wilgoć w szafie, warto sięgnąć po domowe sposoby, które są wystarczające dla tak małej powierzchni. Aby usunąć nieprzyjemny zapach, wypróbuj poniższe metody:
- wymyj szafę roztworem z octu,
- włóż do szafy pojemnik z roztartymi goździkami,
- włóż do szafy muślinowy worek z kilkoma ziarenkami kawy,
- włóż do szafy mydło zapachowe,
- włóż do szafy słoik z zakrętką z dziurkami, a do naczynia wsyp trochę soli zapachowej,
- włóż do szafy płatek kosmetyczny spryskany ulubionym zapachem perfum,
- użyj pochłaniacza wilgoci ze sklepu.
Opinia na temat szkodliwych właściwości pochłaniaczy wilgoci nie jest prawdziwa. Bez względu na to, czy mowa tu o żelu krzemionkowym, czy innej substancji absorbującej wilgoć, pochłaniacze wilgoci nie są szkodliwe dla zdrowia, jeśli będą stosowanie zgodnie z przeznaczeniem.
Z całą pewnością pochłaniacze wilgoci należy stawiać w miejscach trudno dostępnych dla dzieci. Absorbery w postaci małych granulek mogą okazać się trujące tylko w przypadku połknięcia substancji. Co więcej, pochłaniacze wilgoci wydzielają nieprzyjemny, chemiczny zapach, który może być drażniący dla ludzi i zwierząt.
- 5 naturalnych sposobów jak radzić sobie z wilgocią https://przepisnadom.pl/artykul/5-naturalnych-pomyslow-jak-radzic-sobie-z-wilgocia-w-domu-i-3-sprawdzone-techniki-pozbywania-sie-jej
- Wilgotność powietrza – zawartość pary wodnej w powietrzu. https://www.ekologia.pl/wiedza/slowniki/leksykon-ekologii-i-ochrony-srodowiska/wilgotnosc-powietrza
-
Wilgoć w obiektach budowlanych. Problematyka badań wilgotnościowych Maciej Trochonowicz https://docplayer.pl/9256832-Wilgoc-w-obiektach-budowlanych-problematyka-badan-wilgotnosciowych.html
- Duża wilgoć powietrza a zdrowie https://www.osuszymy.to/duza-wilgoc-powietrza-a-zdrowie.html
Poradniki nachlodno.pl
Osuszacz powietrza do łazienki. 5 konkretnych rad jak wybrać
Łazienka to często najbardziej wilgotne miejsce w całym mieszkaniu. Nie rzadko są to pomieszczenia bez okien lub ze słabą wentylacją, a to sprzyja gromadzeniu się wilgoci. Podpowiadam jaki osuszacz powietrza...
Dowiedz się więcej
Osuszacz powietrza z oczyszczaczem. Dom bez wilgoci i pleśni
Żeby pozbyć się wilgoci i zarodników pleśni warto skorzystać z osuszacza powietrza 2w1. Ma on funkcję oczyszczania powietrza, za którą odpowiada filtr HEPA oraz jonizator powietrza. Poczuj dom bez wilgoci...
Dowiedz się więcej