Klimatyzacja i wentylacja to dwa zupełnie różne systemy. Pytanie o to, czy klimatyzacja zastępuje wentylację pojawia się bardzo często, ponieważ klimatyzacja daje złudne wrażenie dostarczania świeżego powietrza. Tymczasem powietrze to nie jest wymieniane, a jedynie pobierane z pomieszczenia, chłodzone i oddawane.
Nie można zatem zastąpić niczym wentylacji – bez niej nie ma mowy o zdrowiu i dobrym samopoczuciu domowników, jak i o dobrej kondycji budynku.
Dlatego nawet jeśli posiadasz w domu klimatyzację, pamiętaj o prawidłowej wentylacji pomieszczeń.
Czym jest wentylacja?
Wentylacja to z łaciny ventilatio – wietrzenie. Mówimy o niej w momencie, gdy dochodzi do wymiany powietrza zużytego na świeże.
Wentylacja ma za zadanie również:
- zmniejszać zawartość pary wodnej,
- powstrzymywać rozwój pleśni i innych skutków wilgoci,
- usuwać z mieszkania zapachy i dwutlenek węgla.
Jeśli wentylacja jest nieprawidłowa, para wodna kondensuje się na powierzchni ścian, a dotyczy to zwłaszcza mieszkań o obniżonej temperaturze. Stąd już krótka droga do zawilgocenia, rozwoju pleśni i grzybów, co skutkuje nie tylko niszczeniem budynku, ale i pogorszeniem się zdrowia domowników.
Dopuszczalny minimalny poziom wymiany powietrza wg normy PN-83/B-03430/Az3:2000 Wentylacja w budynkach mieszkalnych zamieszkania zbiorowego i użyteczności publicznej, wynosi w zależności od pomieszczenia:
- 15 m³/h w pomieszczeniach bez okien;
- 50 m³/h w kuchni z kuchenką elektryczną oraz w łazience;
- 70 m³/h w kuchni z kuchenką gazową.
Wentylacja a dwutlenek węgla
Kiedy oddychamy, produkujemy dwutlenek węgla – wiemy o tym z lekcji biologii. Jednak jego ilość w wydychanym powietrzu zależy od wykonywanej czynności.
Stężenie CO2 w powietrzu dużych miast wynosi około 600 ppm. Aby obliczyć zapotrzebowanie na strumień świeżego powietrza w trakcie snu dla jednej osoby posługujemy się poniższym wzorem uwzględniającym ilość wydychanego dwutlenku węgla w pozycji leżącej oraz wspomniane jego stężenie w dużym mieście:
0,010 (m3/h) / (0,001 – 0,0006 (m3/m3)) = 25 m3/h na osobę
Jeżeli strumień powietrza z wentylacji jest mniejszy i wynosi np. 10 m3/h, stężenie CO2 w takiej sypialni może wzrosnąć do 2000 ppm.
Pomiar poziomu CO2 może być wykonany za pomocą specjalnego rejestratora, ale samodzielnie z łatwością rozpoznasz, że jest on za wysoki. Co na to wskazuje?
- ból głowy,
- senność,
- uczucie rozbicia, niedotlenienia,
- omdlenia.
Rodzaje wentylacji
Wentylacja naturalna
W tzw. starym budownictwie, powstającym przed 1990 r., świeże powietrze dostawało się do mieszkań, ponieważ okna starego typu nie były szczelne.
Niestety wentylacja naturalna skutkowała w tym przypadku nadmiernym wyziębieniem pomieszczeń zimą i niemal zerowym ruchem powietrza latem.
Później zaczęto produkować okna PCV – bardzo szczelne, których niewłaściwa eksploatacja powoduje najczęściej problemy z prawidłową wentylacją.
Do tego dochodzą bardzo często własnoręczne przeróbki kanałów wentylacyjnych, by ciepło nie uciekało z pomieszczeń. Wiele osób unika również wietrzenia, zwłaszcza zimą.
Tymczasem regularne wietrzenie jest bardzo ważne – powinno być ono szybkie i intensywne, bez względu na porę roku. Pomocne będzie również rozszczelnienie okien;
Nigdy nie zasłaniaj kratek wentylacyjnych ani otworów w drzwiach łazienkowych
Wentylacja mechaniczna
Z wentylacją mechaniczną mamy do czynienia, kiedy powietrze nie jest wprawiane w ruch w sposób naturalny, ale wymuszony przez wentylator. Jest to bardziej efektywna wymiana powietrza.
Rozróżnia się dwa rodzaje wentylacji mechanicznej:
- wentylacja wywiewna – gdy wentylatory usuwają zużyte powietrze, a powietrze świeże napływa dzięki nawiewnikom okiennym lub ściennym;
- wentylacja nawiewno-wywiewna, gdy wentylatory odpowiadają za usuwanie powietrza zużytego i napływ świeżego.
Jak rozpoznać nieprawidłową wentylację?
Jest to odczuwalne zazwyczaj od razu po wejściu do takiego mieszkania – wilgoć w powietrzu i tzw. „zaduch” to najbardziej odczuwalne sygnały.
W innym przypadku wystarczy sprawdzić działanie wentylacji jednym z dwóch prostych sposobów:
- Przykładając kartkę papieru do kratki wentylacyjnej. Zasysanie kartki do otworu świadczy o wentylacji prawidłowej. Jeśli kartka nie porusza się, wentylacja jest nieprawidłowa. Wypieranie kartki oznacza natomiast ciąg odwrotny.
- Przykładając płomień świeczki do kratki wentylacyjnej. Gasnąca świeczka lub nieporuszający się płomień będą świadczyć o ciągu odwrotnym lub nieprawidłowej wentylacji.
Dlaczego klimatyzacja dmucha?
Klimatyzacja nie wentyluje powietrza, ale daje takie wrażenie, ponieważ wydmuchuje powietrze.
Podobnie jak w lodówce, w klimatyzatorze znajdują się wymienniki ciepła: parownik i skraplacz, a także sprężarka i wentylatory, dzięki którym powietrze przepływa. Wśród tych elementów krąży czynnik roboczy, odpowiadający za schładzanie powietrza.
- Sprężarka zasysa czynnik roboczy i spręża go.
- Czynnik jest przekazywany do skraplacza, gdzie ulega zamianie w stan ciekły.
- Przepływa do parownika, gdzie zamienia się w parę suchą, oddając przy tym ciepło, dzięki czemu klimatyzator może oddać schłodzone powietrze.
W klimatyzacji zachodzi nieustanna zamiana stanu skupienia czynnika chłodzącego, co powoduje wydmuchiwanie ochłodzonego powietrza.
Podsumowanie
Klimatyzacja nie może zastąpić wentylacji. Klimatyzator pobiera powietrze z pomieszczenia, schładza je i oddaje, więc wydmuchiwane powietrze nie jest pobierane z zewnątrz.
Tylko wentylacja zapewnia dopływ świeżego powietrza i pozbywa się tego zużytego, przy okazji zmniejszając zawartość pary wodnej. Prawidłowo działająca wentylacja to podstawa zdrowia domowników i dobra kondycja budynku.
Klimatyzacja a zdrowie – kiedy klimatyzacja szkodzi?
